3 tips om psychisch verzuim te voorkomen

Werkstress is met 35% de grootste oorzaak van werkgerelateerd verzuim. Lees de tips van onze experts om verzuim door psychische problemen te voorkomen.

Tsuru werkt samen met vele experts op het gebied van mentale- en fysieke gezondheid en leefstijl. Hoe kijken die vanuit hun eigen vakgebied aan tegen het thema stress op de werkvloer? We vroegen het aan Dr. Ruud van Langeveld (cardioloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis), Hardy Menkehorst (voorzitter van de Vereniging voor Sport Psychologie Nederland en als sportpsycholoog verbonden aan vele sportbonden) en Drs. Jessy Brouwers (klinisch-psycholoog/psychotherapeut en mede-oprichter van Tsuru).

Jessy Brouwers: Je mag er van uit gaan dat iemand die ergens gaat werken in principe graag succesvol wil zijn. Naarmate dat beter lukt, krijg je meer bevestiging en voel je je gelukkiger. Door intrinsieke (bv. bedrijfscultuur sluit niet aan bij je persoonlijkheid) of extrinsieke (bv. te hoge werkdruk) omstandigheden kan het ook mis gaan. Dit werkt demotiverend en veroorzaakt stress, waardoor je heel veel energie verliest. Je bent alleen maar bezig om te overleven, en hebt nauwelijks concentratie om datgene waar je voor aangenomen bent te volbrengen. Als dit lang duurt, ligt verzuim door psychische klachten op de loer.

TIP 1: Geef medewerkers een vorm van autonomie

Hardy Menkehorst: Uit onderzoek is gebleken dat een hele stressvolle en zware baan, maar met heel veel autonomie beter vol te houden is. Autonomie kent vele vormen en begint bij het geven van vertrouwen en zeggenschap over een project of taak, hoe klein die ook zijn. Het toekennen van een uitdagende taak met een klein beetje stress en een hoop autonomie, zou voor managers dus interessant zijn. Dan kun je tot je recht komen en je vaardigheden uitbreiden, zolang je maar suggesties krijgt hoe iets anders zou kunnen.

Ruud van Langeveld: Ook in mijn praktijk blijkt dat de overgrote meerderheid van de fysieke klachten stress-gerelateerd is. Stress is een hele belangrijke factor en een onderkende oorzaak van ziekten. Stress heeft positieve kanten, maar het moet niet zo ver gaan dat het leidt tot lichamelijke klachten zonder dat er sprake is van een ziekte. In mijn vakgebied kan je denken aan hartkloppingen en hyperventilatie. Maar Ook hoofdpijn en het gevoel van flauwvallen zijn bekende symptomen van stress.

Jessy Brouwers: Ruud heeft gelijk, stress heeft ook zijn goede kanten. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat je alert bent bij een deadline of voor een presentatie. Maar als je langdurig bloot staat aan stress kan je lichamelijke klachten krijgen, ook als de oorspronkelijke veroorzaker van stress al lang verdwenen is. Het is niet voor niets dat we bij het bepalen van de mate van stress vragen naar de fysieke symptomen van stress. Als je meerdere lichamelijke klachten ervaart, zoals slapeloosheid, maag- en darmklachten en hoge vatbaarheid voor ziekten, is dat voor ons vaak een teken dat iemand last heeft van overmatige stress.

‘Je brein is een spier. Net als in de (top)sport verzwakt deze bij te weinig gebruik en raakt het overspannen bij te grote en langdurige belasting’

Hardy Menkehorst: In de topsport is het de normaalste zaak van de wereld dat je tussen actieve trainingen door rustdagen hebt. Anders krijg je gegarandeerd blessures door overbelasting. Zeker nu we altijd bij onze werkmails kunnen, wordt het steeds lastiger om écht afstand te nemen van je werk en je weer op te laden. Mensen gaan op vrijdagavond naar huis, zaterdag zijn ze niet te spreken en zondagmiddag beginnen ze weer een beetje te herstellen. Om 18.00 uur denken ze ‘morgen moet ik weer werken.’ Op een gegeven moment is dat ook op zondagavond niet meer zo, dan gaan ze maandag werken terwijl ze niet hersteld zijn. Vervolgens kunnen ze maandagnacht niet slapen en de nachten daarop ook niet (of minder), waardoor ze uiteindelijk ook fysieke klachten krijgen. Dit werkt als een vicieuze cirkel.

TIP 2: Stimuleer lichaamsbeweging tijdens en naast het werk.

Ruud van Langeveld: Zorg ervoor dat je als werkgever een actieve bijdrage levert aan de fysieke gezondheid van medewerkers. Medewerkers worden fitter en ze nemen heel bewust even afstand van het werk. Als collega’s samen sporten, zal het ook zeker bijdragen aan de team spirit. Laat medewerkers vrij in wat ze willen: niet iedereen vindt het leuk om de marathon te gaan lopen. Een dagelijkse lunchwandeling heeft al heel veel effect.

Jessy Brouwers: Een van de belangrijkste dingen die psychologen doen is objectiveren: naar mensen en hun gedrag kijken en niet vanuit de eigen interpretatie. Dat is iets dat je echt moet leren. Wat in het algemeen belangrijk is, is signaleren, goed voorlichten en open-minded zijn. Niet te snel bevooroordeeld zijn, maar proberen om te luisteren naar wat er eigenlijk speelt.

TIP 3: Stimuleer medewerkers om regie te nemen over de eigen psychische gezondheid

Jessy Brouwers: Het formuleren van het probleem is de eerste stap naar de oplossing. Dit brengt een proces van zelfbewustzijn op gang wat noodzakelijk is om eventuele stress factoren in kaart te brengen. Vervolgens het bepalen van kleine stapjes naar de gewenste situatie. Je ziet medewerkers letterlijk en figuurlijk in beweging komen, en ze nemen de regie over hun eigen welzijn. Alleen daardoor gaan ze zich al beter voelen.

Ruud van Langeveld: Het is heel belangrijk dat je medewerkers met gezondheidsklachten, inclusief stress, serieus neemt: luister naar ze, maar stimuleer ze ook om de regie over de eigen gezondheid te nemen. Als een medewerker aangeeft stress te ervaren of zich niet goed voelt, kan je een simpele vraag stellen: ‘Wat doe je ermee?’ Zo houd je iemand een spiegel voor. Vind de juiste toon om de medewerker uit dagen en zelf te werken aan een oplossing. Dat doe ik ook als arts bij mijn patiënten.

Een mogelijke tool hiervoor is Tsuru. De Tsuru App is een persoonlijke, digitale coach die de medewerker handvatten geeft om die regie over de eigen gezondheid te nemen. We leren ze hoe ze bewust goede en gezonde keuzes kunnen maken: of het nu gaat over omgaan met stress, slaap of hoe ze meer uit hun werk kunnen halen. Voor de werkgever hebben we het Tsuru Dashboard. Deze dient als een soort thermometer in de organisatie, een tool om die gegevens over motivatie, welzijn en gezondheid in kaart te brengen en te signaleren op een objectieve manier.

Tsuru is een mobiele dagelijkse coach voor medewerkers en een dashboard voor werkgevers. Tsuru heeft een persoonlijke, holistische benadering en is evidence-based. De oprichters hebben, samen met een groep van medisch specialisten en wetenschappers, meer dan vier jaar geïnvesteerd in het ontwikkelen van een model op basis van algoritmes. Zowel de profilering als het coachingsprogramma van Tsuru is gebaseerd op technieken die in psychotherapeutische settings gebruikt worden.