De zoektocht naar sociale relaties

Hoewel mensen graag sociale relaties aangaan, kan iedereen vroeg of laat te maken krijgen met eenzaamheid. Er zijn manieren om deze vicieuze cirkel te doorbreken.

Volgens de zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan staat de mogelijkheid centraal om je eigen leven vorm te geven. Het uitgangspunt van deze theorie is om middels een goed leven tot geluk te komen. Dit betekent dat je zelf controle en invloed kunt hebben op dingen die belangrijk zijn om geluk te vinden. Enkele voorbeelden zijn het creëren van verbondenheid, en werken aan negatieve emoties die eenzaamheid veroorzaken.

Basisbehoeften
Er zijn drie basisbehoeften die voor iedereen gelden en intern aangestuurd worden. De biologische interne behoeften zoals honger, dorst en veiligheid zorgen voor gedrag zoals eten, drinken en schuilen. Er bestaan ook drie psychologische basisbehoeften: autonomie, competentie en verbondenheid. Autonomie is het zelf kunnen kiezen en beslissingen nemen, gekoppeld aan de doelen die je stelt. Competentie is ervaren dat je gedrag het gewenste resultaat geeft. Verbondenheid is de basisbehoefte om intieme relaties te hebben. Uit de piramide van Maslow blijkt dat sociale relaties, aandacht en warmte leiden tot een bevrediging van de basisbehoefte veiligheid.

Sociale relaties
Verbondenheid krijg je door goede sociale relaties. Dit betekent een of meerdere vrienden, goede familiebanden en/of een intieme romantische relatie. Dit geeft positieve gevoelens van geluk en geborgenheid. Bij afwezigheid hiervan ontstaan er veel negatieve gevoelens: depressie, geen zin om iets te doen, geen zin om te eten, slecht slapen en angsten zoals onveiligheid. Een gevoel van onveiligheid wekt achterdocht op: je vertrouwt mensen minder snel. Al met al kom je in een vicieuze cirkel terecht. Deze negatieve gevoelens worden samengevat door eenzaamheid.

Sociaal isolement
Eenzaamheid wordt gevoed door negatieve emoties. Je hebt bijvoorbeeld geen energie om mensen te ontmoeten, maar wel iemand nodig die je mee op sleeptouw neemt. Die persoon ontbreekt. Eenzame mensen kennen vaker menselijke eigenschappen toe aan levenloze objecten (zoals een fiets) of een dier. Dit heet ook wel antropomorfiseren. Een voorbeeld is dat sommigen hun huisdieren als een kind behandelen. Bijna iedereen doet het wel eens, maar bij eenzaamheid kan het al snel te vaak en te veel worden. Je hebt een negatieve kijk en beleving van de wereld om je heen, dus je bent ook geen alleraardigst persoon. Dit bemoeilijkt het contact alleen nog maar meer.

‘People are lonely because they build walls instead of bridges’

Het is zwaar om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Een eerste stap is om te zorgen dat je goed voor jezelf gaat zorgen. Ga naar buiten, beweeg, verwen jezelf en eet gezond. Zorg er daarnaast voor dat je er verzorgd uitziet. Als je iets meer energie krijgt is het tijd voor de volgende stap: het in contact komen met anderen. Word bijvoorbeeld lid van een vereniging, of ga vrijwilligerswerk doen. Dit zorgt voor meer motivatie. Daarnaast kun je proberen om ‘oude’ vrienden op te sporen. Eenzaamheid is een taai probleem, maar niet onoplosbaar.