Dit moet je weten voordat je een sportsupplement neemt

Een supplement nemen voor het sporten is populair. Eén schep van het ‘magische’ poeder een half uur voor het trainen zou voor extra energie en uithoudingsvermogen zorgen. Maar wat doen die zogenoemde pre-workouts precies met je lichaam? En kan iedereen ze gebruiken?

De allereerste pre-workout kwam in de jaren tachtig op de markt: Ultimate Orange. Dat werd toen niet als zodanig gebruikt, maar als afslankmiddel. In het product zat onder meer efedrine, waardoor je alerter bent en meer energie hebt. Tegelijkertijd loop je daardoor ook een groter risico op hoge bloeddruk, beroertes en hartaanvallen.

“Efedrine en cafeïne zijn allebei stimulantia, versterken elkaar en zijn gevaarlijk in combinatie met aspirine”, vertelt Herman Ram, voorzitter van de Dopingautoriteit. “Aspirine wordt in het lichaam omgezet in salicylzuur. Dat remt pijnprikkels en maakt cellen gevoeliger voor natuurlijke pephormonen als adrenaline en stoffen die de werking van adrenaline imiteren.”

Sinds april 2004 valt efedrine onder de Wet op geneesmiddelenvoorziening en mag ze niet meer verkocht worden in supplementen – alleen op recept.

Populair onder bodybuilders

Na deze pre-workout volgden begin 2000 de ‘NO-boosters’. Deze boosters waren vooral populair onder bodybuilders. Het supplement zorgt namelijk voor meer spiergroei en laat de spiercel sneller vet en suiker verbranden. Dat komt door de arginine of citrulline in het product. Daardoor worden je bloedvaten tijdelijk wijder. Hierdoor worden voedingsstoffen sneller aangevoerd en dat zorgt ervoor dat je spieren sneller groeien.

In 2005 kwam de pre-workout Jack3d op de markt, met toen nog de verboden stof DMAA. Deze stof had dezelfde werking als speed. Nadat een aantal mensen overleden als gevolg van het gebruik van deze pre-workout, werden ook producten met DMAA verboden door de Dopingautoriteit. Tegenwoordig bevat Jack3d geen DMAA of andere varianten hiervan meer. In 2014 werd ook de pre-workout Unstoppable Dedicated Nutrition verboden, vanwege een afgeleide stof van DMAA: nor-DMAA.

Ondanks het verbod op middel, lijkt de pre-workout de afgelopen jaren opnieuw aan populariteit te winnen. Zo is het supplement online gewoon te koop en wordt het aangeprezen door verschillende sportinfluencers op Instagram, schreef de NOS in 2019.

Cafeïne vaak hoofdbestanddeel

Volgens de voorzitter van de Dopingautoriteit is cafeïne doorgaans het hoofdbestanddeel van een supplement. “Samen met creatine en bèta-alanine ter versterking. Cafeïne is een stimulantium, creatine is een stof die je lichaam zelf aanmaakt en je ook via voeding binnenkrijgt. Het zorgt ervoor dat je bij krachtinspanningen net een beetje beter presteert. Bèta-alanine is ook een aminozuur dat in je lichaam omgezet wordt in carnosine, dat helpt om de ‘verzuring’ van je spieren tegen te gaan.”

Cafeïne stond tot 2004 op de dopinglijst. “Van hoge doseringen cafeïne kun je op tilt slaan”, legt Ram uit. “Creatine en bèta-alanine, aminozuren en vitamines staan niet op de lijst. Om sporters en topsporters te helpen om ‘veilige’, niet met doping vervuilde supplementen te gebruiken, hebben wij een database: het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport (NZVT).”

Op de dopinglijst

Gevaarlijke stoffen die wel op de dopinglijst staan, zijn onder meer DMAA, nor-DMAA en N-alpha-DEPEA. “DMAA is een soort amfetamine”, legt sportarts Robert van Oosterom van het Haaglanden Medisch Centrum uit. “Het kan relatief vaak bijwerkingen hebben, zoals hartkloppingen, verhoogde bloeddruk, agressie, spierkrampen en in zeldzame gevallen zelfs psychoses, herseninfarct en overlijden.”

Volgens de sportarts begeeft de fabrikant zich op glad ijs als DMAA in het prework-outsupplement zit, omdat het een stimulerende drug is. “DMAA wordt soms ook onder andere naam verwerkt in supplementen, zoals onder andere methylhexanamine en geranamine. Allemaal niet onschuldig, zelfs potentieel gevaarlijk. Topsporters moeten hier al helemaal ver van blijven, deze middelen staan tenslotte op de dopinglijst.”

“NN-alpha-DEPEA is ook een amfetamineachtige stof, die bekend is geworden doordat het in de pre-workout Craze zat”, vult Ram aan. “Veel van dit soort amfetamineachtige stoffen zijn oude patenten van geneesmiddelen die in het experimentele stadium zijn blijven steken of van de markt zijn gehaald vanwege te veel bijwerkingen.”

Koffie en pure chocolade

Personal trainer Jonathan Seintje gebruikt zelf een pre-workout. Hij mengt het poeder met een flink glas water, schudt het en drinkt het vlak voor zijn training op. “Maar zeker niet elke dag”, legt hij uit. “Ik gebruik het alleen als ik erg moe ben of écht geen energie heb. Als je het elke dag gebruikt, raakt je lichaam eraan gewend en dat werkt het niet meer.”

Pre-workouts zijn volgens de personal trainer alleen bedoeld om je lichaam een boost te geven. Wel benadrukt hij dat je de aanbevolen dosering nooit moet overschrijden. “Ik zal het bij één of twee lepels houden, het is maar net wat er op de verpakking staat”, aldus Seintje. “Ik heb zelf nooit bijwerkingen gehad, doordat ik mij aan de hoeveelheid hou en het niet dagelijks gebruik. Als je meer gebruikt, vergroot je de kans op eventuele bijwerkingen. Het is dus je eigen verantwoordelijkheid.”

Sportarts Van Oosterom raadt hartpatiënten, mensen met een verhoogde bloeddruk en topsporters het gebruik van pre-workouts sterk af.

Volgens personal trainer Seintje kun je ook gewoon een uur voordat je gaat trainen een stevige maaltijd eten, of een kop zwarte koffie drinken en een stukje pure chocolade van 85 procent erbij eten. “In pure chocolade zitten flavanolen, stoffen die goed zijn voor je hart en bloedvaten”, legt hij uit. “Ook zit er epicatechine in, een stof die ervoor zorgt dat je uithoudingsvermogen verbetert. Ook bevat pure chocolade antioxidanten.”

De Dopingautoriteit heeft een dopinglijst opgesteld. Ram adviseert om bij twijfel over een prework-outsupplement of over een bestanddeel in een pre-workout altijd op de lijst te kijken.

Bron: Nu.nl

Gebied(en):

• Bewegen
• Voeding

Bron: Het Tsuru Team