Luisteren naar muziek kan gevoelens van stress en angst verminderen
De behoefte aan een avondje naar de kroeg of een bezoekje aan het theater neemt toe. In de rubriek Gezond of niet duikt gezondheidsjournalist Tijn Elferink in een onderwerp waar verwarring over bestaat. Kan muziek ons door de lockdown helpen?
De avondklok is opgeheven, maar een festival, avondje theater of weekje op reis zit er vooralsnog niet in. Psychiater Esther van Fenema heeft een alternatief om de lockdown uit te zitten: muziek. “Ga met het Piano Quintet in A major op reis naar de wereld van Dvorák. Ook waanzinnig is het celloconcert deel 3 van Shostakovich. Als je door corona emoties hebt, dan voel je je daar met deze muziek in gehoord.”
Muziek als therapie gaat te ver, vindt Van Fenema, die ook als violist aan het conservatorium afstudeerde. Muziek kan wel therapeutisch werken. “Mensen denken vaak: dit is hoe ik me nu voel, dus dit is hoe ik ben.” Dan houd je jezelf gegijzeld in een persoonlijke lockdown. “Het fascinerende is: als je muziek luistert, krijg je een ander gevoel. Je komt in een andere staat terecht.”
“Muziek kan therapeutisch werken.”
Esther van Fenema, psychiater
Zwelgen in liefdesverdriet
Dat muziek emoties kan reguleren, weet ook Rebecca Schaefer. “Muziek is een veilige manier om emoties mee te maken zonder risico’s te lopen”, zegt de universitair hoofddocent Gezondheids- en Klinische Neuropsychologie aan de Universiteit van Leiden. “Je weet zelf precies welke muziek je nodig hebt om in een bepaalde stemming te komen. Muziek om je stemming op te peppen of om te gaan zwelgen in liefdesverdriet.”
Schaefer doet onderzoek naar hoe muziek beweging kan ondersteunen. Veel mensen bewegen hun hoofd op het ritme van de muziek of tikken met hun voet. “Muziek activeert verschillende hersengebieden, dus muziek kan ook het beweeggebied activeren. Hoe dat werkt, is heel relevant voor mensen die revalideren.” Wat precies voorspelt voor wie muziek effectief is, is nog niet bekend. “Het helpt vast als je van muziek houdt, maar wat nog meer?”
“Het is niet voor niets dat je in metrostations vaak klassieke muziek hoort.”
Esther van Fenema, psychiater
De relatie tussen muziek en stemming komt deels voort uit algemeenheden. “Klassieke muziek is duur en deftig”, legt Van Fenema uit. “Het gevolg is dat mensen zich sneller voornaam gaan gedragen. Het is niet voor niets dat je in metrostations vaak klassieke muziek hoort. Collectief rustgevend is ook de klankschaalmuziek die wordt gebruikt in de meditatiebusiness.”
Vervelende schoonmoeder
Nog belangrijker zijn persoonlijke associaties. In die zin werkt muziek hetzelfde als een geur: veel mensen hebben positieve herinneringen aan de geur van versgebakken croissants. De één kan bij het ruiken van de parfum Chanel een positieve associatie hebben, omdat het de parfum van zijn eerste liefde was. De ander kan bij diezelfde geur een slechte associatie hebben, omdat het de parfum van zijn vervelende schoonmoeder is.
“Het lijkt soms alsof het doel van onze hersenpan is om op tijd je vakantie te boeken”, zegt Van Fenema. “Maar evolutionair gezien heeft ons brein een veel fundamentelere rol, namelijk ons beschermen en gevaar detecteren, zodat we bijvoorbeeld niet opgegeten worden door een tijger.”
“Geluid is voor je brein een belangrijk element om de toekomst te voorspellen. We koppelen zintuigelijke waarnemingen aan eerdere ervaringen. Op basis daarvan voorspelt het brein: dit wordt leuk of dit wordt gevaarlijk. We richten ons op aangename dingen en vermijden onaangename dingen.”
Stress en angst
Muziek is niet alleen persoonlijk, maar is ook cultureel bepaald. Toch zijn er duidelijke overeenkomsten in het effect dat muziek kan hebben. Israëlische wetenschappers deden onder ruim 5.500 mensen in tien landen onderzoek naar muziek in de coronalockdown. Schaefer werkte namens Nederland mee. De conclusie: muziek is een effectieve manier om stress en angst te verminderen, de stemming te verbeteren en sociale relaties te bevorderen.
“In de behoefte aan nieuwe prikkels kun je muziek inzetten.”
Rebecca Schaefer, universitair hoofddocent
“Door corona zijn er minder prikkels”, stelt Schaefer. “Mensen snakken naar nieuwe ervaringen. In de behoefte aan nieuwe prikkels kun je muziek inzetten. Rijke geluiden die ons brein kunnen vermaken, zorgen voor een cognitieve verrijking. Luister bijvoorbeeld eens een nieuw genre.”
Vanwege de lockdown zijn er minder prikkels. Muziek kan onze honger naar nieuwe ervaringen stillen. Ook kan het onze stemming positief beïnvloeden en stress en angst verminderen. Hoewel er algemeenheden zijn, verschilt het per persoon welke muziek het best werkt.
Bron: Nu.nl
Gebied(en):
- Bewegen
Bron: Het Tsuru Team
