Als 'ontspannen' op de to-dolijst staat

Hoe vind je je innerlijke rust wanneer ‘ontspannen’ als taak op je te to-dolijst staat? Iedere week zoekt tijdschrift Flow het antwoord op zo’n psychologische vraag op NU.nl.  

Een rustige plek op een Zuid-Franse camping, midden in de natuur. Een vogel die fluit, een luie stoel en een boek over hoe ultiem te relaxen. En tóch wil het niet lukken om in de zenmodus te komen. Niets lijkt rust te brengen, terwijl alle ingrediënten er zijn.

Zomaar een situatieschets van mensen die op vakantie zijn om te ontspannen, maar toch hun rust niet kunnen vinden.

Volgens psycholoog Suzie Muis is zo’n vakantie tekenend voor de huidige tijd: “We hebben het druk en stellen ook nog eens enorm hoge eisen aan het leven. Alles moet perfect zijn. Daardoor staan we constant onder spanning, geen wonder dat ontspannen moeilijk lukt. Terwijl we daar juist zo’n behoefte aan hebben in deze zogenaamde infobesitasmaatschappij.”

‘Hersenen blijven continu bezig’

Onthaasten, verlangzamen, niksen, niets doen, het zijn veelgebruikte werkwoorden. Mensen zoeken rust en lijken steeds harder te zoeken, zonder het te vinden. Filosoof, theoloog, natuur- en wiskundige Blaise Pascal (1623-1662) heeft ooit iets moois gezegd: “Niets is zo onverdraaglijk als volledig in rust te zijn, zonder het vervullen van een passie, werk, het hebben van entertainment, zonder zorgen.”

Mensen vinden het maar moeilijk om alleen maar te ‘zijn’ en zich niet te laten sturen door gedachten. Muis: “Onze hersenen hebben de gewoonte om continu bezig te willen blijven. De makkelijkste manier daarvoor is dan te kijken naar je mobiel: je hoeft dan nagenoeg niets te doen om geëntertaind – afgeleid – te worden. Maar is er geen mobiel, dan schakelen je hersenen al snel over op gepieker. Er is altijd wel iets om op te lossen, daar houden hersenen van.”

Ma staat voor interval; niet-ruimte-niet-tijd

Wie steeds dieper in het onderwerp ‘ontspannen’ duikt, komt vanzelf wel een keer bij ‘niets’ uit. In veel oosterse filosofieën denkt men op fundamenteel niveau over dat woord na. In Japan gebruiken ze er het begrip ‘Ma’ voor. Het betekent zoveel als interval, tussen of niet-ruimte-niet-tijd.

Ma gaat ervan uit dat de ruimte die westerlingen ‘niets’ noemen, wel degelijk wordt gevuld met ‘iets’. In het boek Waar geen wil is, is een weg noemt Henk Oosterling, auteur en voormalig universitair hoofddocent filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, dit de ‘ki’ – ofwel energie – van ‘kami’ – ofwel het ontzagwekkende. Kort, versimpeld en heel westers samengevat: niets kan óók iets bevatten.

Waarderen van de kleine momenten

Dat niets-iets lijkt een bron van rust, kalmte, stilte en bespiegeling te kunnen zijn. Maar waar is het te vinden? Ook het antwoord op deze vraag is te vinden bij filosoof Pascal: “Kleine geesten houden zich bezig met het buitengewone, grote geesten met het gewone.”

Volgens Pascal focussen mensen zich vaak op van alles, behalve op de kleine, nauwelijks waarneembare dingen. Die ‘gewone’ momenten zijn dan ‘niets’. Maar het zijn nu juist deze kleine momenten die vaak niet gezien worden, die in het grotere geheel zorgen voor de schoonheid van het leven: mensen zouden die niets-ietsmomenten wat meer mogen waarderen.

Dat is niet makkelijk, omdat het hoofd er niet op is ingericht. Maar: oefening baart kunst. Als mensen de momenten steeds voor zichzelf benoemen, worden ze er langzamerhand beter in, tot het op een gegeven moment bijna automatisch gaat.

Bron: NU.nl

Gebied(en):

• Stress
• Persoonlijkheid

Bron: Het Tsuru Team