Top

De zesurige werkdag: 'We willen minder werken, maar niet minder verdienen'

De welvaart neemt toe en dankzij automatisering hoeven we steeds minder taken zelf uit te voeren, maar waarom werken we dan niet minder? Waar blijft die zesurige werkdag?

 

“Op dit moment is er een structureel tekort aan arbeid. Dus de invoering van een kortere werkdag of werkweek wordt lastig in dit tijdsgewricht”, zegt Willem van Rhenen, hoogleraar aan de Nyenrode Business Universiteit en chief health officer bij de Arbo Unie.

Gemiddeld besteden we 31 uur per week aan betaald werk, volgens cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau. Aan de combinatie van school, werk en zorg is de gemiddelde Nederlander 46 uur per week kwijt. Heel wat meer dan de vijftien uur per week die econoom John Keynes in 1930 voorspelde met het oog op de economische vooruitgang.

 

 

In de afgelopen jaren testten een handvol experimenten de kortere werkdag. In een Zweedse Toyota-fabriek waar de werknemers zes uur per dag werkten, steeg de nettowinst met 25 procent. In een Scandinavisch verzorgingstehuis zorgden kortere werkdagen voor minder ziekmeldingen van verpleegkundigen en een verbeterde kwaliteit van de zorg.

 

De vergeten droom van de twintigste eeuw

 

In navolging van deze experimenten bereidt de gemeente Amsterdam nu ook een pilot met de zesurige werkdag voor. Naar verwachting wordt het plan van aanpak volgende maand besproken in het college van burgemeester en wethouders van de hoofdstad.

Het idee van zo’n kortere werkdag: werknemers zijn gezonder, gelukkiger en productiever. Op de werkvloer zijn ze meer gefocust, in hun vrije tijd hebben ze meer ruimte voor hobby’s, familie en vrienden. “Minder werken is de vergeten droom van de twintigste eeuw”, schreef Rutger Bregman van De Correspondent.

Janneke Plantenga, hoogleraar Economie van de welvaartsstaat aan de Universiteit van Utrecht, ziet dat anders. “We zíjn ook steeds minder gaan werken. De veertigurige werkweek is er pas sinds de jaren vijftig. Daarvoor werkte men bijvoorbeeld ook op zaterdag”, zegt ze aan de telefoon.

 

Wat te doen met al die vrije tijd?

 

“Het aantal werkuren is zodanig verminderd, dat men zich halverwege vorige eeuw echt afvroeg: wat gaan mensen in hemelsnaam doen met al die vrije tijd?” Er kwam zelfs een nieuw studiegebied voor: vrijetijdsmanagement.

Sindsdien is er nogal wat veranderd in onze maatschappij en manier van werken. “Maar de discussie over kortere werkdagen wordt gevoerd alsof we nog in de vorige eeuw zitten”, aldus Van Rhenen.

“We leven in een 24-uurseconomie: de Albert Heijn is open van acht uur ‘s ochtends tot tien uur ‘s avonds, we skypen met collega’s, er wordt nu eenmaal van ons verwacht dat we ook buiten de standaard werkuren bereikbaar zijn”, zegt hij.

 

Minder werken, minder welvaart

 

Tel daarbij op dat er best veel mensen tevreden zijn met hun 36- of veertigurige werkweek, zegt Plantenga. “Zij willen helemaal niet minder werken. Althans, niet als dat ook een lager salaris betekent.”

Het is de reden dat de experimenten in Zweden “een beetje mislukt” zijn volgens Van Rhenen. Ze bleken te duur. “Als je naar het model van de zesurige werkdag overstapt, moeten we met elkaar accepteren dat er minder welvaart zal zijn. Misschien dat de economische groei stabiliseert, of een stapje terug doet.”

 

“We moeten met elkaar dan wel afspreken dat er minder welvaart is.”

Willem van Rhenen, hoogleraar

 

Vooral voor mannen, die vaker dan vrouwen voltijds werken, zou de invoering van een zesurige werkdag een grote verandering betekenen, denkt Plantenga. “Vanuit een streven naar gendergelijkheid is een kortere werkdag een goed instrument.”

 

Een beetje slack op een dag

 

Toch is ze geen voorstander van een dwingend model. “Je kunt arbeid niet zo gemakkelijk herverdelen, sommige beroepen zijn veelgevraagd en zijn acht of tien uur per dag nodig. Anderen zijn maar vijf uur per dag inzetbaar.”

Voorlopig zal de achturige werkdag niet snel verdwijnen. En dat heeft ook zo z’n voordelen. “Er is dan altijd ruimte voor een beetje slack op een dag”, zeg Van Rhenen. Om bij het koffiezetapparaat te kletsen met collega’s, op Funda te kijken. Of NU.nl te lezen.

Bron: NU.nl

Gebied(en):

  • Ambitie
  • Stress

Bron: Het Tsuru Team