Top

Goed voornemen om te sporten is lastig vol te houden, maar het kan echt

Met de start van het nieuwe jaar is het weer druk in de sportscholen. Vol goede moed starten mensen met hun voornemens om meer te bewegen. Om er vervolgens na een paar weken gedesillusioneerd achter te komen dat ze dat doel dit jaar wéér niet gaan halen. Waarom kunnen mensen het goede voornemen van meer bewegen niet volhouden en op wat voor manier kunnen we onze hersenen trainen om daar verandering in aan te brengen?

 

“Ik vind goede voornemens zeker een goed idee, maar ze zijn moeilijk vol te houden”, zegt André Aleman, neuropsycholoog aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Dat komt omdat je iets wil gaan doen wat je nog niet deed. Ons leven zit in een stramien van automatisch gedrag. Ik noem het de drie g’s: gewoonte, gemak en genot. Het is lastig om dat stramien te doorbreken.”

 

90 procent van wat we doen gebeurt eigenlijk onbewust en dat maakt het volgens Monique Schouten, psycholoog en gespecialiseerd in onbewuste drijfveren, lastig om te breken met oude gewoontes. “We hebben zonder het te weten een aantal overtuigingen waar we ons hele leven aan vasthouden. Die overtuigingen bepalen ons leven van geboorte tot dood. Een van die drijfveren is bijvoorbeeld zoveel mogelijk plezier maken, of het maximale presteren. Heel je systeem probeert ervoor te zorgen dat het de kant van je onbewuste drijfveren op gaat.”

 

 

 

Volgens Schouten laat de 10 procent van het bewuste brein mensen zien dat ze te zwaar worden als ze voor de spiegel staan. Ze nemen zich dan voor om te gaan sporten. “Maar je onbewuste brein denkt dan: ja hallo, we blijven wel gewoon doorgaan met wat we gewend zijn te doen.”

 

Stuur je hersenen zoals een ruiter zijn paard

 

Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en auteur van het boek Je bent wat je doet, trekt de vergelijking met een paard en zijn ruiter. “De ruiter is de hogere hersenfunctie en kan het paard, het onbewuste brein, sturen en dirigeren. Het paard wil graag een richting op, maar de ruiter heeft het overzicht en ziet wat voor gevolgen die richting kan hebben.”

 

“Je kan het paard continu bewust laten sturen door de ruiter, maar dat kost heel veel energie”, gaat Vonk verder. “Je moet dan heel de tijd je hoofd erbij houden.” Beter is het volgens Vonk als het paard getraind wordt. “Door iets heel vaak te doen gaat het steeds gemakkelijker en wordt iets een gewoonte. Het wordt dan makkelijker om iets op den duur over te laten aan het paard, waardoor het je bewustzijn geen energie meer kost om iets te doen.”

Begin met kleine stapjes

 

Om het goede voornemen van sporten in het nieuwe jaar vol te houden is het dus het gemakkelijkst als het een onderdeel gaat worden van je normale leven. Veel mensen worden lid van een sportschool, maar daardoor moeten ze zich  na een lange dag werken omkleden en naar de sportschool gaan. Dat is vaak een flinke stap, zeker als je al niet van sporten houdt.

 

“Begin daarom met kleine stapjes”, zegt Schouten. “Probeer het bewegen eerst te integreren in het normale leven. Probeer bijvoorbeeld tijdens de lunchpauze op werk te gaan wandelen. Of koop een stappenteller. Dat daagt mensen enorm uit. Op een gegeven moment wil je de tienduizend stappen op een dag halen en als je daar bijna aanzit, maak je nog even dat blokje om om dat aantal te halen.”

 

Pas als bewegen in het normale leven is geïntegreerd is het volgens Schouten tijd om eventueel de stap naar de sportschool te zetten. Maar ze raadt wel aan om geduldig te zijn. “Elke nieuwe gewoonte die je wil integreren kost tijd. Mensen zijn tegenwoordig ongeduldig, maar durf te accepteren dat het resultaat op de lange termijn komt.”

 

Ook Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam, denkt dat een goed voornemen pas een succes wordt als het goed geïntegreerd wordt in het dagelijkse leven en als “het systeem meewerkt”. Hij haalt een voorbeeld uit zijn eigen leven aan. “In het hoofdgebouw van de VU kan je de eerste twee verdiepingen niet meer met de lift bereiken. Dat geldt voor iedereen, behalve voor mensen met een beperking. Dat zit er nu bij iedereen zo ingeslepen dat iedereen automatisch de trap neemt.”

 

Bewegen bevordert het remmend vermogen

 

Volgens Scherder is een goed remmend vermogen ook belangrijk om goede voornemens vol te houden, zoals Vonk ook al zei dat de ruiter het paard moet remmen. “De prefrontale cortex, de voorzijde van je brein, speelt bij dat remmen een grote rol. Grappig genoeg kan je dat remmend vermogen ook optimaliseren door te sporten. Door te gaan bewegen gaat je hart het beter doen, waardoor er meer bloed naar het brein stroomt. De grote verbinding tussen verschillende hersengebieden is witte stof. Die stof is zeer afhankelijk van de doorbloeding van je brein. Witte stof loopt door je hele brein heen, maar zeker ook in je prefrontale cortex.”

 

Daarmee schetst Scherder dus dat je met bewegen je hersenen helpt om je beter aan goede voornemens te houden, zoals bijvoorbeeld meer sporten. Als je daar dan in slaagt, geeft dat volgens de hoogleraar neuropsychologie een enorm beloningsgevoel. “Dat beloningssysteem wordt actief omdat het brein voelt: hé, ik kan een stapje maken en wist niet dat ik het kon. Dat beloningsgevoel helpt ook weer mee om de volgende stap te maken.”

 

Bewegen zorgt ook voor het aanmaken van groeihormoonachtige stoffen die de hersencellen positief beïnvloeden, zegt Aleman. “Daardoor wordt zenuwweefsel sneller hersteld en kleine bloedvaatjes nemen toe. Ook nemen kleine ontstekingen af die slecht zijn voor je brein. Sporten levert een heel scala aan gunstige effecten op en kan op die manier als medicijn dienen.”

 

Waarom is bewegen dan toch zo moeilijk?

 

Maar als bewegen goed is voor het lichaam en dus ook voor de hersenen, waarom kost het dan toch zo veel moeite om van de bank af te komen? Scherder heeft het antwoord. “Ik denk dat we vanuit de evolutie gezien lui zijn. Als we op de ene dag een hertje schoten, hadden we eten, maar hoe dat morgen was, wisten we niet. Daarom gebruikten we zo min mogelijk energie. Als we nu de trein in stappen haast iedereen zich kapot om een stoeltje te vinden in plaats van te blijven staan. De bron daarvan komt vanuit de evolutie.”

 

Voor wie zich heeft voorgenomen om in het nieuwe jaar meer te bewegen heeft Aleman nog een tip. “Maak er voor jezelf een erezaak van en beloon jezelf. Natuurlijk niet met een stuk taart, maar met bijvoorbeeld een complimentje. Je moet beseffen dat je het gewoon kunt. Mensen denken vaak: ik kan niet wat een ander doet, maar jouw brein heeft dezelfde vermogens als die van een ander.”

Bron: NU.nl

Gebied(en):

  • Beweging
  • Persoonlijkheid

Bron: Het Tsuru Team