Heb je een succesvolle carrière? Dit kan aan je achternaam liggen

Als je Brouwer heet, heb je volgens nieuw onderzoek grotere kans op een succesvolle carrière dan als je een Zijlstra bent. Is het dan verstandig om je achternaam te veranderen? Slecht idee, zegt de onderzoeker achter de studie.

Discriminatie op basis van naam begint al vroeg in het leven, vertelt Alexander Cauley, onderzoeker economie bij de universiteit van de Amerikaanse stad Boulder, Colorado.

“Op de middelbare school zijn studenten wier achternaam begint met de letters A tot K meer geïnteresseerd in school en ze worden vaker gezien als outstanding door hun leraren – ook als hun IQ hetzelfde is als dat van andere kinderen”, vertelt Cauley,

De theorie is niet nieuw; The Economist berichtte er al over in 2001. Nieuw aan de studie uit Colorado is dat discriminatie op basis van achternaam niet alleen invloed lijkt te hebben op extreem succesvolle mensen. Het raakt grote groepen in de samenleving.

Meer aandacht, zelfvertrouwen en kansen

Het is waarschijnlijker dat een ‘Davis’ doorstroomt naar het hoger onderwijs dan een ‘Wilson’, en een Davis maakt ook vaker haar studie af. Cauley: “Ze krijgt ook vaak een meer prestigieuze baan met een hoger salaris dan haar leeftijdsgenoten.”

Kinderen met achternamen zoals Aarts en Dijkstra staan altijd aan het begin van de rij en hoog op de lijst. Ze krijgen daardoor meer aandacht, zelfvertrouwen en vervolgens meer kansen tot succes op school, aldus Cauley. Als het later tot sollicitatierondes komt, heeft de hr-afdeling het meeste aandacht en energie voor de eerste namen in de bundel van CV’s, volgens het onderzoek.

In Nederland lijkt hier geen onderzoek naar te zijn gedaan. Zijn de buitenlandse conclusies hier van toepassing? Zolang ook Nederlandse scholen met alfabetische klassenlijsten werken is de kans groot, zegt Cauley.

‘Niet bewust van vooringenomenheid’

Bij uitzendbureau Randstad is er al jaren beleid om discriminatie op basis van mensen met een buitenlandse achternaam tegen te gaan, vertelt Tineke Meints, hr-directeur van Randstad.

“Maar van alfabetisme, daarvan heb ik nooit gehoord”, zegt Meints. “Dat zou iets zijn wat onbewust gebeurt? Ik ben wel benieuwd. We zijn het grootste uitzendbureau van Nederland en als dit klopt, zouden we hier zeker iets aan moeten doen.”

Volgens onderzoeker Cauley is het in het belang van hr om de meest competente mensen te kiezen. “Wat we hebben gevonden, is dat ze mensen missen als ze niet bewust zijn van deze vooringenomenheid. Dat is uit een zakelijk perspectief niet wenselijk.”

Moet je je achternaam laten veranderen?

Cauley pleit ervoor dat recruiters een kleiner aantal sollicitanten per dag doornemen. Dan voorkom je dat je interesse daalt als je bij sollicitant Kapoor komt. Lijstjes maken die niet gebaseerd zijn op alfabetische volgorde is een andere methode.

Bij Randstad gaan ze al zo te werk, zegt Meints. Volgens de hr-directeur worden werkzoekenden in lijstjes gezet gebaseerd op sollicitatiedatum.

Als je alfabetisme in je voordeel wil laten werken, is het dan slim om de achternaam van je kind te veranderen voordat zij voor het eerst op een klassenlijst verschijnt? Voor zo’n trucje ben je 835 euro kwijt aan Justis, de overheidsinstelling waar dat kan. Ook als je aanvraag afgewezen wordt. Onderzoeker Cauley raadt het af.

“Als jij voordeel haalt uit zo’n actie, dan komt iemand anders onderaan. Dat zal de algemene welstand van de groep niet helpen”, zegt hij. “We weten ook nog niet welke nadelige effecten zo’n naamsverandering kan hebben. Als de klasgenoten bewust worden van de motieven van de naamsverandering, zou het juist nadelig kunnen uitpakken voor het kind.”

Wat kun je ertegen doen?

Wat kan je dan zelf doen tegen deze vorm van discriminatie? Vader en moeder Zimmerman moeten vroeg opmerkzaam zijn op hoeverre hun kind genoeg aandacht krijgt op school. En vervolgens compenseren door thuis extra aandacht te geven, meent Cauley.

Het goede nieuws is wel dat een Vermeeren of een Zuil niet haar hele leven last hoeft te hebben van alfabetisme. Bij mensen van vijftig zijn de effecten op salaris en baankansen helemaal verdwenen, volgens de studie. Wat niet verandert, is het opleidingsniveau. Dat blijft gemiddeld genomen hoger onder de mensen die vroeg voorkomen in het alfabet. Ook als ze hun naam hebben veranderd.

Bron: NU.nl

Gebied(en):

• Ambitie
• Persoonlijkheid

Bron: Het Tsuru Team