Ketogene dieet is populair: Goed idee om koolhydraat-arm te eten?

De ene dieethype is nog niet voorbij of de volgende dient zich al aan: het ketogene dieet is momenteel populair. Wat is het? En heeft het zin als je wilt afvallen of gezonder wilt leven? Tien vragen aan voedingswetenschapper Trudy Voortman.

Wat is het ketogene dieet eigenlijk?

“Bij het ketogene dieet eten mensen extreem weinig koolhydraten. Maximaal 50 gram per dag. Ze mijden producten waar koolhydraten in zitten. Ze eten geen of zo min mogelijk zetmeelrijke producten en relatief veel vetten.”

Wat is het idee erachter?

“Dan moet je eerst weten hoe het werkt. Koolhydraten zijn de grootste bron van energie voor ons lichaam. Als we die niet binnenkrijgen, schakelt het lichaam op den duur over op de verbranding van vetzuren. Daarbij komen stoffen vrij die ketonen worden genoemd.”

“Die ketonen dienen eigenlijk als alternatieve voeding voor de hersenen, want in tegenstelling tot de rest van ons lichaam kunnen de hersenen geen vetzuren gebruiken als brandstof. Wanneer de hoeveelheid ketonen in het bloed een bepaalde waarde heeft, zeggen we dat het lichaam ‘in ketose’ is.”

Het gaat dus om vetverbranding?

“Juist. Dat is de aantrekkingskracht van het ketogene dieet: men denkt dat je ervan afvalt. Dat is ook vaak het geval. Vooral in het begin. Maar dat geldt voor élk dieet. Wie wil afvallen moet vooral minder eten dan hij verbrandt. Of dat nu koolhydraten of vetten zijn.”

Je bent geen voorstander van het ketogene dieet?

“Nee. Het is een hype die voortkomt uit ons verlangen een boeman aan te wijzen. Eerst was het vet. Toen waren het gluten. Nu zijn het koolhydraten. Maar zo simpel werkt het niet met voeding.”

Wat heb je erop tegen?

“De richtlijnen goede voeding adviseren om zo’n veertig tot zeventig procent van je energie uit koolhydraten te halen. Voor een volwassen vrouw komt dit neer op 200 tot 350 gram per dag.”

“Om je te houden aan de 20 tot 50 gram koolhydraten die het ketogene dieet voorschrijft, moet je behalve aardappels en granen ook een groot deel van je dagelijkse fruit en groenten schrappen.”

“Daardoor mis je bepaalde vitaminen, mineralen en vezels. Bovendien: wat eet je voor die koolhydraten in de plaats? Het ketogene dieet adviseert vetrijke producten zoals room, boter, spek en avocado. Geen producten die puur gezond zijn. Zeker niet in grote hoeveelheden.”

Is er wetenschappelijk bewijs voor de positieve effecten van het dieet?

“Er is geen onderzoek gedaan naar de lange termijneffecten. Het is dus niet duidelijk of het gezond is om gedurende langere tijd ‘in ketose’ te verkeren.”

“Er is wel bewezen dat je er vooral in de eerste maanden van afvalt. Maar dat is zoals gezegd het geval met elk extreem dieet. En zoals dat werkt met een extreem dieet: de meeste mensen houden het niet vol.”

Er is wel bewijs voor een positieve werking bij epilepsie. Hoe zit dat dan?

“Ja, bij kinderen met ernstige epileptische aanvallen wordt dit dieet soms ingezet. Maar alleen onder begeleiding van een gespecialiseerde diëtist. Bij meer dan de helft van de kinderen met epilepsie leidt het ketogene dieet tot aanzienlijk minder aanvallen.”

“Sommigen kinderen komen er zelfs helemaal vanaf. Maar het dieet is ontzettend moeilijk vol te houden. Daarom stoppen veel kinderen er toch weer mee.”

Bij andere ziektes zoals diabetes wordt het toch ook ingezet?

“Wat bij diabetes veel wordt ingezet is een koolhydraatbeperkt dieet. Daarmee worden goede resultaten geboekt omdat mensen ervan afvallen. Gewichtsverlies heeft een positieve invloed op de suikerstofwisseling.”

“Maar koolhydraatbeperkt of ‘lowcarb’ is niet per se hetzelfde als ketogeen. Ketogeen is vele malen zwaarder. Juist bij diabetes kan het gevaarlijk zijn om in ketose te zijn. Dit dieet moet je dus ook nooit zomaar doen zonder begeleiding van een diëtist.”

En bij kanker?

“Er wordt veel over geschreven. Het idee erachter is dat tumoren zich voeden met glucose. En dat je die cellen kunt ‘uithongeren’ wanneer je geen koolhydraten eet. Dat is aangetoond in muizen. Nog niet in mensen.”

Wat raad je aan als gezonde voeding?

“Het is het bekende verhaal van genoeg groenten en fruit, volkoren granen en goede vetten in noten, zaden en vette vis. Eet meer plantaardig en minder bewerkt voedsel.”

“En vooral belangrijk: vind een voedingspatroon dat je op lange termijn vol kunt houden, waar je echt je leefstijl van kunt maken. Dat kan ook prima met wat minder koolhydraten als dat voor jou goed werkt.”

Hoe beperk je koolhydraten op een verantwoorde manier?

“Schrap de ongezonde varianten: witbrood, koek, snoep, frisdrank, maar ook fruitsap. Eet wel voldoende peulvruchten, volkoren producten, groenten en fruit. En eet niet teveel. Als je wil afvallen zal je minder moeten eten dan je verbrandt.”

Trudy Voortman is als voedingswetenschapper verbonden aan het Erasmus MC in Rotterdam.

Bron: NU.nl

Gebied(en):

• Voeding
• Persoonlijkheid

Bron: Het Tsuru Team