Mannen scoren met humor op werk, grapje door vrouw wordt niet zo gewaardeerd

Maar is er nog een verschil tussen hoe humor ontvangen werd, afhankelijk van degene die het gebruikt? Om dat te onderzoeken, hielden de psychologen een experiment met 300 werknemers die zij online rekruteerden. Voor het experiment werden twee acteurs gevraagd voor de rol van regiomanager, een man en een vrouw, zo beschrijven de Amerikanen in een begeleidend artikel voor Harvard Business Review. Beide acteurs werden gefilmd terwijl ze een presentatie gaven voor twee regiomanagers. Van de presentatie werd een serieuze versie en een humoristische versie opgenomen. 

Eerst kregen de 300 werknemers – willekeurig gekozen – een van de humoristische presentaties te zien. Ook kregen ze het cv en de werkgeschiedenis van de presentator te lezen. Die waren voor de man en de vrouw helemaal hetzelfde, net als de grappen die de mannelijke en de vrouwelijke acteur gebruikten. Zo begonnen allebei de acteurs hun humoristische presentatie met de grap ,,Dus, gisteravond gaf mijn man (vrouw) me wat advies over deze presentatie. Hij (zij) zei wat ik deed, dat ik me vooral niet te charmant, gevat of intellectueel voor moest doen… ik moest gewoon mezelf zijn!’’ 

Daarna kregen de werknemers de serieuze en de humoristische video’s te zien en moesten ze beoordelen hoe effectief het was als humor werd ‘toegevoegd.’ Om te zorgen dat de beoordeling puur over de humor ging, werd in het onderzoek rekening gehouden met factoren die de mening van de werknemers kon beïnvloeden, zoals hoe aantrekkelijk zij de acteurs vonden.

Wie de persoon is die de grap maakt, heeft wel degelijk invloed op hoe hij wordt ontvangen, concludeerden de onderzoekers. Het gebruik van humor werd bij de mannelijke acteur zeer gewaardeerd. Zijn grappen waren een goede manier om de presentatie minder monotoon te maken en als spreker niet zo streng over te komen, was het oordeel. Als hij humor gebruikte, waren de scores die de ondervraagden hem gaven op het gebied van status, werkprestaties en bekwaamheid als leider allemaal hoger.

Maar voor de presentatie van de vrouw deed het gebruik van humor weinig goeds. De ondervraagden gaven haar zelfs het tegenovergestelde oordeel als de man en gaven haar lagere scores op status, werkprestaties en bekwaamheid als leider. De ondervraagden zagen in haar gebruik van humor zelfs een niet erg geslaagde poging haar eigen onbekwaamheid op zakelijk gebied te verbergen. Bij de vrouw werd ook getwijfeld aan haar vermogen een goede grap te herkennen en in de juiste situatie te gebruiken.

Dit verschil werd door de gehele groep ondervraagden gedragen. Of iemand zelf man of vrouw was, had geen enkele invloed op het oordeel dat zij gaven. De man was geestig en was slim om humor te gebruiken, de vrouw was niet grappig en probeerde alleen maar te verbergen dat ze niet wist wat ze aan het doen was.  

Wat gebeurt hier? De genderstereotypes die we onbewust met ons meedragen gooien roet in het eten, stellen de psychologen. Volgens het stereotype willen mannen goed presteren, zijn ze ambitieus en gefocust op het volbrengen van de taak die voor hen ligt. Die verwachtingen sluiten goed aan bij het functionele aspect van humor. Ze zullen humor gebruiken om hun (zakelijke) doel te bereiken, is de gedachte.

Bij vrouwen ligt dat anders. Volgens het stereotype zijn zij minder gericht op goede prestaties en zijn ze minder ambitieus, terwijl wel verwacht wordt dat ze meer verantwoordelijkheid dragen binnen het gezin. Omdat het moeilijk is om tijd te besteden aan zowel werk als gezin, heeft dit tot de perceptie geleid dat vrouwen nu eenmaal minder toegewijd zijn aan hun werk. Die verwachtingen sluiten beter aan bij het verstorende aspect van humor. Gebruikt een vrouw humor, dan is dat niet relevant en leidt het alleen maar af.

Dus vrouwen kunnen maar beter serieus blijven op hun werk? Nee, zeggen de onderzoekers. Het is beter om werknemers, en mensen in het algemeen, bewust te maken van vooroordelen die in de maatschappij bestaan en die zij misschien zelf ook hebben. Onderzoek toont aan dat dat de kans verkleint dat ze vervolgens weer met die voordelen meegaan.

Wel moeten de uitkomsten van dit onderzoek gezien worden in de context van het experiment. Het verschil zou best alleen kunnen bestaan wanneer er sprake is van een eerste indruk of als mensen meteen reageren op wat ze horen. De 300 ondervraagden kennen de personen in de opnames immers niet en hebben niet langer over hun oordeel nagedacht. Misschien wordt humor van een vrouw anders beoordeeld als de ontvanger deze vrouw al kent en weet dat zij kennis van zaken heeft. 

Dus, het goede nieuws: Vrouwen kunnen ontsnappen aan genderstereotypes en humor effectief gebruiken als duidelijk is dat zij wel degelijk toegewijd zijn aan hun werk. Het slechte nieuws: om grappig gevonden te worden moeten ze wel beter presteren op het werk dan een man dat moet.