Psycholoog: 'Stress had een negatieve invloed op kwaliteit van mijn leven'

De cijfers liegen er niet om: volgens het CBS heeft een op de zes tot zeven werknemers te maken met burn-out-verschijnselen. Bij vrouwen, 25- tot 35-jarigen en mensen die werken in het onderwijs of de zorgsector is het aantal nog hoger: een op vijf. De oorzaak: te veel stress, met name door de toegenomen werkdruk. We werken te veel en te hard, ook in onze vrije tijd. We moeten immers altijd bereikbaar zijn. 

Hoewel, moeten? We denken of vinden dat het moet. Want volledige toewijding is de norm geworden. ,,Met e-mail en WhatsApp zíjn we ook 24/7 bereikbaar. We lezen en sturen mailtjes. Onder werktijd, maar ook ’s avonds en in de weekenden. Het hoort er bij, hebben we met z’n allen afgesproken’’, zegt Launspach. Het gevolg is dat de grens tussen privé en werk aan het vervagen is. En dat we de periodes van rust aan het kwijtraken zijn.

Onze hoofden zitten vaak te vol, ziet Launspach. Bovendien lijden we en masse aan FOMO (‘fear of missing out’), oftewel bang om iets te missen. Dus willen we overal bij zijn. Launspach maakt zich grote zorgen. De maatschappelijke kosten van de burn-outepidemie zijn volgens de psycholoog schrikbarend. ,,Eén burn-out kost ongeveer 60.000 euro aan medische kosten en ziekteverzuim. Bij elkaar opgeteld gaat het jaarlijks om circa drie miljard euro. Los van de kapitaalvernietiging is het vooral ook verspilling van talent en onnodig lijden. Doodzonde.’’

Een midweek wellness, het drinken van ontspanningsthee of het aanschaffen van een abonnement op de Flow is in zijn ogen niet voldoende om de grote hoeveelheid stress de baas te worden. Launspach: ,,Iedereen kent stress, dat hoort er bij. Als het maar niet te veel wordt. Mijn stelling: stress is onvermijdelijk, druk zijn is een keuze. Wie stressklachten heeft en een burn-out wil voorkomen, moet zijn of haar levensstijl drastisch aanpassen: meer focus, meer ontspanning.’’

Te veel stress, Launspach weet er zelf alles van. Het leidde in zijn geval tot mislukte vakanties, waarin hij ‘rondrende als een kip zonder kop’. Ook relaties met geliefden en vrienden zijn door die stress onder druk gezet. Er was een Facebook-verslaving waarvan hij moest afkicken. De psycholoog uit Haarlem had een baan op de universiteit, een eigen bedrijf, gaf lezingen, trainingen en workshops, wilde sporten, aandacht besteden aan zijn vriendin en vrienden: zijn leven zat bom- en bomvol. ,,Ik durf te stellen dat stress een negatieve invloed heeft gehad op de kwaliteit van mijn leven. Hoe drukker ik was, hoe korter het lontje.’’

Een vol, rijk én betekenisvol leven, dat is wat we willen. Hoe drukker, hoe beter. ,,Druk zijn is een statussymbool geworden’’, aldus Launspach. Ons werk is een belangrijk onderdeel van onze identiteit geworden. ,,Werk is niet alleen wat we doen, maar vooral ook wie we zijn. Hoe anders keken we vroeger aan tegen werken. Je ruilde je tijd en energie in tegen een passende vergoeding, ook wel salaris genoemd. Of je wilde of niet, werken hoorde er nu eenmaal bij. Tegenwoordig dient werk onze passie te zijn, of onze ‘missie op aarde’. En hoe toon je betrokkenheid? Juist, door extra werk te doen. We lijken te leven om te werken, in plaats van andersom.’’

Volgens onderzoek van TNO werkt de Nederlandse werknemer gemiddeld ruim drie overuren per week. Mannen werken gemiddeld 3,7 uren extra, vrouwen 2,4. Launspach: ,,We steken elkaar aan. Ken je die term workaholism nog, uit de jaren tachtig en negentig? Een workaholic was iemand die ook in zijn vrije tijd bezig was met werk. Het woord wordt niet meer gebruikt, omdat iederéén werkverslaafd lijkt. Het is gewoon geworden.’’

Ook Launspachs roer moest om, om een burn-out te voorkomen. Hij kickte af van een Facebook-verslaving en veranderde zijn manier van werken drastisch. Hij leerde nee zeggen en huurde een personal assistent in. Hij probeerde, bij wijze van experiment, Ritalin en deed verschillende vormen van yoga. Verder besloot hij een opleiding tot mindfullnesstrainer te volgen. Ook leerde hij zijn hartslag omlaag te brengen door middel van ademtechnieken. Een deel van zijn ervaringen zijn verwerkt in Fokking druk. ,,Mensen bepalen helemaal zelf hoe ze omgaan met stress’’, benadrukt Launspach. Wie die keuze niet zelf maakt, is overgeleverd aan een propvol leven en een permanent haastgevoel.