'Stress is onvermijdelijk, maar druk zijn is een keuze'

Volgens cijfers van het CBS krijgt een op de zes tot zeven werknemers te maken met burn-outverschijnselen. Waarom zijn we altijd zo druk? Wat doet die stress met ons? En: hoe kunnen we ermee ophouden? We vragen het Thijs Launspach, psycholoog en schrijver van het boek Fokking Druk.

Waarom dit boek? Er zijn toch al boeken geschreven over burn-outs?

“Die zelfhulpboeken zijn er inderdaad. Maar ze gaan meestal over wat je moet doen als je eenmaal een burn-out hébt. Niet over hoe je kunt voorkómen dat je opbrandt. Dat is belangrijk. We zijn drukker dan ooit. Wanneer iemand ons vraag hoe het gaat, zeggen we: ‘druk!’ Alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Alsof het pas goed met je gaat wanneer je een druk leven leidt. Zo is het niet. Sterker: voortdurend zo druk zijn, is ongezond.”

Waarom zijn we eigenlijk zo druk?

“We leven en werken heel anders dan vroeger. Vroeger was je bijvoorbeeld fietsenmaker. Dan maakte je fietsen. Tegenwoordig moet je daarnaast ook verstand hebben van online marketing en een cursus klantvriendelijkheid hebben gevolgd. Mailen slokt veel van onze tijd op. Niet alleen tijdens het werk, ook daarbuiten. De grens tussen privé en werk vervaagt, want dankzij onze mobiele telefoons zijn we altijd en overal telefonisch en per mail bereikbaar. We hebben bovendien veel te hoge verwachtingen van onszelf.”

Wat voor verwachtingen?

“We willen een goede werknemer zijn, een goede partner, een goede ouder en een goede vriend voor onze vrienden. Dankzij sociale media hebben we bovendien het idee dat we 24 uur per dag een spannend leven moeten leiden. Omdat anderen dat ook doen. We moeten succesvol, gezond, slim en grappig zijn. We willen niks missen. FOMO, fear of missing out, is een stressfactor van jewelste.”

Hoe komt het dat we ‘burned out’ raken van stress?

“Ons lichaam is geprogrammeerd om met kortdurende stress om te gaan. Bij dreiging of gevaar maakt ons lichaam adrenaline en cortisol aan om zo snel mogelijk te kunnen vluchten. Dat was vroeger handig voor het geval je op de prairie een leeuw tegenkwam. Maar tegenwoordig staat ons lichaam dankzij ons drukke leven voortdurend in die stressstand. Te veel blootstelling aan met name cortisol veroorzaakt als het ware een blessure aan het systeem: het blijft in de alarmstand staan.”

Wat gebeurt er dan?

“Het zorgt er onder andere voor dat je niet-stressvolle dingen als stressvol gaat ervaren. Maar je hoeft niet burned out te raken om last te hebben van drukte en stressklachten. Ik kan uit ervaring zeggen dat ‘huis-tuin-en-keuken-stress’ zorgt voor minder levensplezier en minder aandacht voor de mensen om je heen. Het kan ervoor zorgen dat je steeds het gevoel hebt geleefd te worden. Het maakt je minder sociaal. Het zorgt ervoor dat je nooit écht aanwezig bent met je aandacht omdat je hoofd altijd elders is. En op de lange termijn is het slecht voor je gezondheid, onder andere voor je hart.”

Wat kunnen we doen om stress te voorkomen?

“Stress is onvermijdelijk. Dat hoort nu eenmaal bij het leven. Waar je invloed op hebt, is de manier waarop je ermee omgaat. Druk zijn is een keuze. Ten eerste moeten we goed voor onszelf zorgen: gezond eten en voldoende slapen en bewegen. Wie fit is, kan beter met stress omgaan. Ook belangrijk: zet je notificaties uit en beperk je toegang tot e-mail. Wie voortdurend zijn notificaties of mail checkt, is geneigd overal direct op te reageren. Met drie keer per dag checken mis je niks en ben jíj degenen die bepaalt wanneer bepaalde informatie tot je komt.”

Jij volgde een opleiding tot mindfulnesstrainer. Moeten we allemaal aan de mindfulness?

“Mindfulness gaat voor mij over het trainen van je aandacht. Daardoor raak je minder snel afgeleid en ben je in staat efficiënter te werken. Bovendien pik je signalen van je lichaam sneller en beter op. Dus ja: iedereen aan de mindfulness. Dat hoeft niet met zitkussens, Boeddhabeelden en klankschalen. Het kan ook als je aan het wandelen bent. Of door te letten op je ademhaling.”

Is goed ademhalen ook een antistress-tip?

“Goed ademen werkt stressverlagend. Door dieper en langzamer te ademen breng je je hartslag en bloeddruk naar beneden. Adem in door je neus en uit door je mond. Maak je uitademing langer dan je inademing. Let op wat er gebeurt wanneer je zo’n zes tot acht keer per minuut ademt. Rust in je lijf zorgt voor rust in je hoofd. En andersom.”

Wat ontdekte je tijdens het schrijven van je boek?

“Ik kwam erachter dat stress veel lichamelijker is dan ik dacht. Ik liep al maanden rond met een verkoudheid die maar niet overging. Nu weet ik dat stress daarvan de oorzaak was. Wat ik ook ontdekte tijdens de research voor dit boek, is dat omgaan met stress eigenlijk geen rocket science is. We weten meestal wel wát we moeten veranderen om minder druk te zijn. De uitdaging zit hem vooral in het hóe: hoe pas je al die dingen consequent toe in je leven?”

En? Hoe pakte jij dat zelf aan?

“In de eerste plaats door af te kicken van mijn Facebook-verslaving. Toen dat eenmaal gelukt was, voelde het als een bevrijding. Met ademtechnieken leerde ik mijn hartslag omlaag te brengen. Ik trek wekelijks minstens een uur uit om een wandeling te maken. Dan laat ik mijn telefoon thuis. Ik check mijn mail hooguit drie keer per dag. Ik doe zo nu en dan een dutje midden op de dag. En ik zeg veel vaker nee tegen mensen. Inmiddels kan ik uit ervaring zeggen: wie minder last heeft van stress, is een gelukkiger mens.”

Bron: NU.nl

Gebied(en):

• Stress
• Persoonlijkheid

Bron: Het Tsuru Team