Waar komt eenzaamheid vandaan, en wat kun je ertegen doen?

We hebben het afgelopen jaar geleerd dat veel mensen vatbaar zijn voor eenzaamheid. Het is ook niet per se leeftijdsgebonden, iedereen kan er last van krijgen. Vreemd is het ook niet, we zijn sociale wezens. Als we opeens massaal noodgedwongen zoveel mogelijk binnen dezelfde vier muren moeten blijven, dan heeft dit zeker effect. Maar zodra de wereld weer opengaat, blijft dat sommigen zich eenzaam kunnen voelen.

Eenzaamheid is meer dan alleen een vervelend of leeg gevoel. Het kan een gevaar voor je gezondheid zijn. De mentale klachten liegen er niet om. Het kan leiden tot een depressie, die zelfs kan doorslaan tot suïcide. Maar er zijn ook klachten die minder bekend zijn. Zo leidt eenzaamheid tot een grotere kans op Alzheimer, en op hartaandoeningen. Het verhoogt dus de kans op overlijden.

 In het geval van een lockdown is de oorzaak van eenzaamheid wat makkelijker te plaatsen. Maar ook daarvoor en daarna zijn er genoeg oorzaken. De belangrijkste zijn een verlies van sociale contacten, of een beperkt sociaal netwerk. Maar ook persoonlijke eigenschappen, zoals een negatief zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen en introversie, kunnen hier een belangrijke rol in spelen. Het ligt dus niet altijd aan externe factoren, of de staat van de wereld. Het kan ook diep in jezelf zitten.

Actief aan de slag

Dat eenzame gevoelens dus vermeden moeten worden, is duidelijk. Maar hoe doe je dat als je dagelijks kampt met deze gevoelens? Hier volgen een aantal tips:

Vermijd doelloos scrollen op social media. Ook al geven social media je het idee dat je verbonden bent met anderen, het kan ook een tegenovergesteld effect hebben. Je voelt je juist extra alleen door de ‘leuke’ posts van anderen. Je kunt social media natuurlijk wél gebruiken om (oude) contacten weer aan te halen. Als je dus veel op social media zit, zoek dan interactie op. Als een voyeur toekijken kan alleen maar voor meer gevoelsmatige afstand zorgen.

Ga naar buiten, ook al heb je geen plannen. Zonder reden de deur uitlopen voelt vreemd, maar binnen zullen mensen je ook niet vinden. De kans dat je opeens een nieuwe hartsvriend(in) vindt is klein, maar de kans dat je wat willekeurige praatjes met mensen kunt aanknopen is wel groot. En wie weet wat daaruit kan voortvloeien?

Vind mensen met een gedeelde passie. Het belangrijkste is dat het echt om je passie gaat. Ook al doe je het alleen, je haalt er energie uit. Er tijd in investeren is dus nooit verloren. Onderzoek of er meer mensen in jouw omgeving zijn (digitale omgeving kan ook) die net als jij deze passie hebben. Enthousiasme is aanstekelijk, dus een beter startpunt dan een gedeelde passie zul je niet vinden. Of probeer iets nieuws uit dat wellicht je passie kan worden, en sluit je aan bij een club of vereniging waar je eigenlijk weinig over weet. Het zal nooit kwaad kunnen.

Zelfreflectie

Dit zijn tips waar je actief mee aan de slag kunt, maar dat eenzame gevoel zal niet direct verdwijnen. Daarvoor zul je wat zelfreflectie moeten toepassen. Weet dat iedereen weleens gevoelens van eenzaamheid heeft. Zorg dat deze gevoelens jouw leven niet gaan domineren. Mediteer. Ga met jouw gevoelens aan de slag. Waar komen ze vandaan? Heb je echt maar weinig mensen om je heen, of voel je je gewoon niet (genoeg) verbonden?

Als je echt te weinig mensen om je heen hebt, dan zul je in nieuwe sociale cirkels moeten treden. Dat kan betekenen dat je uit je comfortzone zult moeten stappen. Zeker als je, zoals eerder genoemd, een laag zelfbeeld hebt, dan is dit lastig. Zoek in dat geval een sociale cirkel die openhartig is, waar iedereen welkom is. Het is niet verstandig om bij een exclusievere cirkel aan te kloppen, waar je eventueel afgewezen kunt worden.

Verbondenheid

Mocht je je echter niet genoeg verbonden voelen met de mensen om je heen, dan hoef je wellicht niet eens nieuwe contacten te zoeken (hoewel dit nooit een slecht idee is). Als je veel oppervlakkige contacten hebt, zoek dan eens echt de diepte op. Praat over hoe je je écht voelt. Veel mensen waarderen dit. Als jij jezelf kwetsbaar opstelt, dan krijg je vaak dezelfde kwetsbaarheid terug. Misschien voelt iemand anders zich ook wel eenzaam. Het komt vaker voor dan je denkt.

En als je toch geen diepere banden met je huidige contacten aan kunt gaan? Niet forceren, en je ogen openhouden voor nieuwe mensen. Er lopen er genoeg rond.