Waarom je jouw succes kunt vergelijken met een ijsberg
Je gedrag kun je vergelijken met een ijsberg: wat er zich boven water afspeelt, is gebaseerd op wat er zich onder water afspeelt. Deze theorie is ontstaan om beter te begrijpen wat de link is tussen je bewuste en onderbewuste zelf.
In je werkende leven kom je ongetwijfeld momenten tegen waarop je een keuze moet maken. Ga je voor de moeilijke of de makkelijke weg? En wat betekent het als je nu je kop in het zand steekt of juist een risico aangaat? Je kunt dit proces vergelijken met de ijsbergtheorie van McClelland, dat bestaat uit je motieven, eigenschappen, waarden, gedrag en kennis.
Onder de ijsberg
Alles wat zich onder water afspeelt, vormt de basis voor wat er boven water gebeurt. Dit zijn je onbewuste acties: je eigenschappen, zelfbeeld, waarden en ideeën over wat ‘goed’ is. Wat je nu echt belangrijk vindt, maar ook wat je (onbewust) vermijdt. Dit kun je achterhalen met vragen zoals:
- Waar geniet ik van?
- Wat vind ik belangrijk?
- Hoe denk ik dat anderen mij zien?
- Hoe wil ik zelf behandeld worden?
- Vind ik dat ik dit kan?
- Wat blokkeert mij?
- Waar zie ik mezelf over 5 of 10 jaar?
Het houdt in dat je nadenkt over waar je bloed sneller van gaat stromen, maar ook wat je hebt meegekregen vanuit je omgeving. Misschien ben je ooit onbewust tegengehouden om iets te doen wat jij graag wilt. Dat gaat samen met angst en zelfvertrouwen. Je bent bijvoorbeeld bang uit de toon te vallen, dat mensen je voor gek verklaren of dat je financiële onzekerheid krijgt.
Boven de ijsberg
Boven het water vind je weer heel andere dingen. Je vaardigheden en kennis zijn de uitkomst van dit hele geheel. Wat je doet, is gebaseerd op je waarden en ideeën. Vragen die over je kennis en vaardigheden gaan, zijn bijvoorbeeld:
- Weet ik genoeg (om eraan te beginnen)?
- Heb ik genoeg hulpbronnen?
- Kan ik het?
- Wat ga ik doen?
- Hebben mijn acties effect?
- Hoe gedraag ik me?
- Heb ik de mogelijkheden om het uit te voeren?
Dit zijn vragen die bewuste acties in gang zetten.
Het ijsbergmodel is een effectieve manier om als werkgever op een succesvolle wijze gedragsverandering te realiseren binnen de organisatie. Als medewerker krijg je met zelfreflectie meer inzicht in wat er zich onder water afspeelt. Probeer eens te bepalen in hoeverre dat wat je nu doet, te maken heeft met die onderwaterwereld. En wat je misschien nog zou willen veranderen of verbeteren om dichter tot je kern te komen.
